Jaką technologię oczyszczania wybrać

Wybór optymalnej technologii oczyszczania ścieków na danym obszarze to decyzja wymagająca kompromisu. Nie ma rozwiązań idealnych, ponieważ każda technologia ma zalety i wady. Dopiero mając pełny przegląd dostępnych rozwiązań można dokonać najlepszego wyboru z punktu widzenia danej gminy.

Oczyszczalnie hydrofitowe typu constructed wetlands są popularnym rozwiązaniem na obszarach wiejskich w takich krajach jak: Niemcy, Czechy, Dania, Francja czy Włochy. W krajach tych zostały stworzone konkretne wytyczne do konstrukcji tego typu obiektów. Obsługują one miejscowości i gminy zamieszkiwane nawet przez kilka tysięcy osób. W Polsce rozwiązania tego typu zyskują na popularności. 

„Oczyszczalnie hydrofitowe naśladują warunki hydrauliczne i siedliskowe typowe dla naturalnych ekosystemów bagiennych. Za biologiczny proces oczyszczania odpowiadają różnorodne mikroorganizmy zasiedlające złoża filtrów (kamień, żwir, piasek) oraz rośliny wodnolubne. Mikroorganizmy odgrywają kluczową rolę, degradując i asymilując związki węgla, zatrzymując związki fosforu i metale ciężkie, odpowiadając za asymilację i ulatnianie związków azotu. To rozwiązanie naturalne i ekologiczne, w którym nie stosuje się chemii” – mówił Łukasz Rodek.

Takie pasywne obiekty w porównaniu do tradycyjnych oczyszczalni są o wiele tańsze w utrzymaniu. Zużywają mniej energii i wymagają mniejszego nakładu pracy człowieka. Wynika to z faktu, że nie trzeba w nich precyzyjnie kontrolować warunków oczyszczania, nie trzeba odpowiednio napowietrzać ścieków czy utrzymywać stężenia pierwiastków. Poprawnie uruchomiony system pasywny skutecznie działa przez lata bez większej ingerencji człowieka. Mikroorganizmy dostosowują się do zmieniających się warunków – ilości materii do przetworzenia czy temperatury. Dobrym tego przykładem jest obiekt w czeskiej miejscowości Velka Jasenice, który działa w naszym środkowoeuropejskim klimacie ponad dwie dekady. Co ważne, są one przyjazne dla okolicznych mieszkańców: wyglądają naturalnie i nie wydzielają nieprzyjemnych zapachów.

Oczyszczalnia ścieków w miejscowości Velka Jasenice

Wyzwaniem przy projektowaniu i budowie oczyszczalni hydrofitowych jest zapotrzebowanie na teren, co w większości przypadków wyklucza ich zastosowanie na obszarach miejskich, gdzie ceny gruntów są wysokie. Do oczyszczenia ścieków od pochodzących od tysiąca mieszkańców potrzeba ok. 0.5 ha powierzchni. W przypadku tego typu oczyszczalni warto zwrócić uwagę na to, by przepływ ścieków był podpowierzchniowy. Oczyszczalnie ze ściekami oczyszczanymi na powierzchni mogą mieć problemy z funkcjonowaniem podczas zimy.

Jak działają pasywne oczyszczalnie hydrofitowe w praktyce?

Jednym z największych działających obiektów tego typu jest uruchomiona w 2020 r. oczyszczalnia ścieków w Białce w województwie lubelskim, która została zaprojektowana przez naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Uruchomiony obiekt o przepustowości 180 m3 na dobę jest w stanie obsłużyć zarówno 250 stałych mieszkańców, jak również tysiące turystów, którzy zjawiają się tutaj każdego roku. W okresie letnim łączna liczba osób na terenie miejscowości sięga 2,5 tys. Tak duże wahania liczby mieszkańców w ciągu roku powodują, że oczyszczalnia inna niż hydrofitowa albo nie była w stanie poradzić sobie ze ściekami w szczycie sezonu turystycznego, albo koszty inwestycyjne i operacyjne byłyby nie do zaakceptowania dla gminy.

Hydrofitowa oczyszczalnia ścieków w Białce (Gmina Dębowa Kłoda)