Zmiany położenia zwierciadła wody podziemnej w pierwszym poziomie wodonośnym o zwierciadle swobodnym

W grudniu 2020 r. w większości analizowanych punktów obserwacyjnych nastąpiło obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w odniesieniu do stanu zarejestrowanego w poprzednim miesiącu. Stan taki odnotowano w przypadku 65% analizowanych punktów obserwacyjnych. W grudniu 2020 r. obniżenia zwierciadła wód podziemnych rejestrowane były na przeważającej części obszaru kraju, przy czym najliczniej na obszarach województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, lubelskiego, podkarpackiego oraz południowej części województw łódzkiego i mazowieckiego.

W większości punktów obserwacyjnych, w których odnotowano obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca (85%) poziom wód utrzymywał się powyżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego.

Wzrost średniego poziomu wód podziemnych nastąpił w grudniu w około 28% punktów obserwacyjnych, głównie w centralnej i północno-wschodniej części kraju. W przypadku ponad 7% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w listopadzie 2020 roku.

Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w grudniu 2020 r.

Zmiany zasobów wód podziemnych

W grudniu 2020 r. wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Tylko nieznacznie zmniejszyła się w tym czasie (z 92% do 89%) liczba punktów obserwacyjnych, w których stan rezerw przekraczał 20% w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG*).

W około 9% punktów objętych analizą poziom rezerw był niższy niż 20% w odniesieniu do NNG. Obniżenie poziomu rezerw zasobów wód podziemnych w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca odnotowane zostało głównie w północno-wschodniej części kraju.

W przypadku około 2% analizowanych punktów obserwacyjnych zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Stan taki został odnotowany, tak jak w poprzednim miesiącu, w punktach zlokalizowanych w miejscowościach: Zgorzelec (woj. dolnośląskie), Rogóźno (woj. kujawsko-pomorskie) i Chachalnia (woj. wielkopolskie).

Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

W listopadzie 2020 r. na części obszaru kraju nadal utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), jednak zjawisko niżówki hydrogeologicznej w wielu miejscach uległo zredukowaniu. W największym stopniu dotknięte były obszary województw warmińsko-mazurskiego i wielkopolskiego.

Niżówka hydrogeologiczna, występująca w skali regionalnej, odnotowana została również w zachodniej części województwa mazowieckiego, północnej części województw świętokrzyskiego i śląskiego, w południowo-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego i na północy województwa lubuskiego. Obniżenia średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w grudniu ub.r. także w innych regionach Polski, lecz zjawisko to miało charakter lokalny.

W grudniu 2020 r. na części obszaru kraju nadal utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO**). W skali kraju stan wód podziemnych niższy od stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w 28 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 17% wszystkich analizowanych punktów.

W 27 punktach obserwacyjnych (ponad 16%) średni poziom zwierciadła wód podziemnych w grudniu utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna, dotyczy to zwłaszcza północnej części kraju. W przypadku 112 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 67% wszystkich analizowanych punktów (w listopadzie ub.r. punkty takie stanowiły ponad 68%), swobodne zwierciadło wody podziemnej układało się w bezpiecznej strefie tj. powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości zwierciadła wody podziemnej dla okresu wielolecia, co oznacza, że w rejonach tych punktów nie wystąpiła niżówka hydrogeologiczna.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:

• najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
• średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
• średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
• wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
• wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
• średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 grudnia 2020 r.