Co trafia do Wisły?

MPWiK każdego dnia oczyszcza ponad 500 tys. m3 ścieków, z czego samym układem przesyłowym pod Wisłą w trakcie pogody bezdeszczowej jest transportowe do 220 tys. m3. Ścieki z kilku dzielnic, które są kierowane układem przez Wisłę do Zakładu „Czajka”, to głównie ścieki komunalne, tj. mieszanina ścieków bytowych ze ściekami przemysłowymi oraz wodami opadowymi lub roztopowymi. Ścieki przemysłowe pochodzące z lewobrzeżnej części Warszawy stanowią niewielki odsetek ogólnej ilości odprowadzanych ścieków (mniej niż 2%) i są one wprowadzane do kanalizacji miejskiej na podstawie przepisów art 407 ust. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2018 r., poz. 2268 z pozn. zm.), par. 9 i 10 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. ws. sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1757). 

Codzienny monitoring jakości wody w Wiśle

W trosce o środowisko, pracownicy MPWiK codziennie monitorują jakoś wody w Wiśle, zarówno w Warszawie jak i poniżej miasta – w 7 punktach na odcinku rzeki od Kazunia Nowego do Płocka. Monitoring jakości wody w Wiśle w Warszawie prowadzony jest w następujących punktach: 500 m za kolektorem przy ul. Farysa, w 4 punktach zlokalizowanych w transekcie w poprzek rzeki, jak również 2,5 km i 4,5 km poniżej kolektora. Tłem dla otrzymywanych wyników, jest jakość wody badana 10 km powyżej kolektora przy ul. Farysa, w punkcie zlokalizowanym na wysokości Ujęcia Zasadniczego Zakładu Centralnego „Gruba Kaśka”.

Wartości dopuszczalne (NDS) określonych parametrów jakości wody, zostały przyjęte zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 11 października 2019 r., w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, a także środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2149), w odniesieniu do II klasy jakości wód (stan ekologiczny dobry).

Dwa razy w tygodniu – we wtorki i w czwartki – badania Wisły są wykonywane także wraz z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska, w punkcie zlokalizowanym na wysokości ul. Bartyckiej. Wyniki analiz są publikowane na bieżąco. Niezależnie swoje badania prowadzą także inne instytucje m.in. Sanepid w Gdańsku.

MPWiK w ramach monitoringu jakości wody w rzece prowadzi badania w zakresie ponad 40 parametrów fizyko-chemicznych, w tym związków organicznych, biogenów (związki azotu i fosforu), metali ciężkich i tlenu. Monitorowane są również cztery parametry mikrobiologiczne.

Wyniki analiz potwierdzają, że wprowadzanie nieoczyszczonych ścieków do Wisły poprzez zrzut "Farysa", które w większości czasu nie przekraczało 1% całkowitego przepływu wody w rzece, prowadzi jedynie do lokalnego, ograniczonego przestrzennie pogorszenia jakości wody, które nie ma przełożenia na jakość wody na dalszych odcinkach rzeki. Już 2500 m poniżej miejsca zrzutu ścieków, parametrów jakości wody w Wiśle powracała do poziomu zbliżonego do notowanego na wysokości „Grubej Kaśki”, co jest związane z rozcieńczeniem ścieków jak również z procesami samooczyszczania zachodzącymi w Wiśle. Zrzut ścieków nie wpływa też na pogorszenie jakości wody w Wiśle poniżej Warszawy, co potwierdzają badania prowadzone na odcinku rzeki do Płocka.

Prowadzony monitoringu jakości wody w rzece w zakresie metali ciężkich wskazuje, że od początku badań, ich stężenie we wszystkich 7 punktach zlokalizowanych na terenie Warszawy, kształtuje się poniżej granicy oznaczalności. Incydentalnie notuje się jedynie śladowe ilości miedzi i cynku. Podobne wartości są obserwowane w Wiśle na przestrzeni ostatnich lat.

Istotne jest również, że w okresie awarii, dzięki temu, że zastosowano ozonowanie ścieków, nie obserwowano pogorszenie poziomu natlenienia wody w Wiśle poniżej zrzutu ścieków. W punktach oddalonych o 500 m, 2500 m od wylotu kolektora przy ul. Farysa badania tlenu rozpuszczonego w wodzie wskazywały, że jego stężenie było większe od wartości wymaganej dla II klasy czystości wody w rzece i kształtowało się na poziomie wyższym o ok. 20% od średniej z ostatniej dekady. Ponadto, ani w czasie zrzutu nieoczyszczonych ścieków do Wisły w wyniku awarii układu przesyłowego, ani w czasie wezbrań czy powodzi, nie notowano takiego spadku stężenia tlenu, które stanowiłoby zagrożenie dla utrzymania życia biologicznego w rzece. Stężenie tlenu nigdy nie spadło poniżej wartości 2-3 mg/l, przy których następuje śnięcie ryb i zaburzenie rozwoju wielu innych organizmów wodnych .