Za pierwszy przykład takiego rozwiązania możemy przyjąć zmianę naturalnego sposobu odczytywania wodomierzy przez inkasentów, który odbywał się w sposób ręczny, obchodowy. Obecnie przedsiębiorstwa zastępują niepraktyczne odpisywanie wodomierzy nowymi systemami, stosując szeroką gamę inteligentnych rozwiązań opomiarowania infrastruktury.

Drugim aspektem smart są nowe systemy zarządzania, gromadzenia oraz analizowania danych Big Data. Wiąże się to z nowymi wdrożeniami systemów ERP (Enterprise Resource Planning) oraz często wymaganymi integracjami aplikacji zdalnych odczytów, z Systemami Bilingowymi, aplikacji eBOK, GISu, Systemów SCADA. Trzecim przykładem jest wykorzystanie i wdrażanie nowoczesnych systemów do dystrybucji, produkcji wody. Ogranicza to wycieki i redukuje straty wody. Jest to bardzo ważny czynnik, ponieważ wpływa na zmniejszenie kosztów: pozyskiwania i uzdatniania wody, energii elektrycznej oraz przesyłu.

Rozwiązania wykorzystywane na Sądecczyźnie

Spółka Sądeckie Wodociągi posiada w swoich zasobach wodomierze prawie w 100% odczytywane radiowo, podczas gdy średnia dla branży w Polsce wynosi 51,66% – to oficjalne dane z zestawienia przygotowanego przez Izbę Gospodarczą Wodociągi Polskie. W 2018 roku, aby w pełni wykorzystać infrastrukturę wodomierzową oraz nakładki radiowe, Zarząd Spółki podjął decyzję o wdrożeniu odczytów stacjonarnych. Po dwóch latach intensywnej pracy możemy dziś odczytywać około 70% odczytów on-line z częstotliwością godzinową, tj. około 13000 punktów poboru (wodomierzy). Jest to jedno z pierwszych w Polsce wdrożeń na taką skalę. Zaletami takiego rozwiązania są:

• możliwość odczytywania oraz obsługi wielu mediów,
• monitorowanie oraz bieżące powiadomienia z alarmów,
• komunikaty wysyłane bezpośrednio poprzez wiadomość e-mail,
• automatyczne raporty dotyczące wycieków,
• natychmiastowe prezentacje wyników, odczytów, alarmów, • pełny zakres przetwarzania i analiz danych pomiarowych,
• dostęp i zarządzanie danymi z dowolnego miejsca,
• zwiększona elastyczność administrowania danymi pomiarowymi, procesem odczytu oraz zarządzania siecią,
• bezpieczne, szyfrowane połączenia.

Spółka w  zakresie rozwiązań dotyczących wodomierzy oraz odczytów radiowych współpracuje z  wiodącym producentem urządzeń. Wodomierze oraz system radiowego odczytu charakteryzują się wysoką jakością oraz dużą niezawodnością.

Korzyści wynikające z wdrożenia

Spółka posiada w  pełni zintegrowany system bilingowy z systemem zdalnych odczytów oraz elektroniczny system biura obsługi klienta, zintegrowany z  dedykowaną do tego celu mobilną aplikacją m-bok. Rozwiązanie takie daje wiele możliwości. W  aspekcie obsługi klienta w  każdej chwili mamy możliwość dokonania odczytu wodomierza u dowolnego odbiorcy. Możemy wystawić fakturę (e-fakturę) z możliwością jej dalszego umieszczenia w e-boku. Skracamy tym sposobem czas od odczytu do wystawienia faktury oraz likwidujemy konieczność wizyt inkasentów u klientów. Klient, który zarejestrował się w systemie e-bok, zyskuje między innymi informacje na temat:

• wystawionych faktur, stanu swoich rozrachunków,
• dokonywanych odczytów,
• wielkości zużycia. Może także szybko i wygodnie zapłacić fakturę bez dodatkowych opłat.

Otrzymuje bieżące informacje o awariach i planowych wyłączeniach wody, a za pomocą komunikatora może napisać do naszego przedsiębiorstwa. Dane alarmowe o  wyciekach z  instalacji wewnętrznej są umieszczane bezpośrednio w aplikacji e-bok. Klient otrzymuje sygnał, aby dokonał sprawdzenia wewnętrznej instalacji w  budynku. Informacja o  ewentualnych wyciekach zostaje również wysłana za pomocą wiadomości sms bezpośrednio do odbiorcy. Docelowym działaniem Spółki Sądeckie Wodociągi jest rozbudowa aplikacji mobilnej tak, aby odbiorcy wody mieli możliwość bieżącego monitorowania stanu wodomierza bądź innych odczytywanych mediów. Analizując posiadane dane z odczytów oraz dane o ewentualnych ingerencjach, próbach manipulacji magnetycznej, alarmach zerwania nakładki, alarmach przepływu wstecznego, dostajemy narzędzie pomocne w  kontroli sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Pracownicy zespołu ds. kontroli zaraz po wystąpieniu alertu mogą reagować na dane zdarzenia, znacznie skracając czas reakcji oraz minimalizować koszty wody niezafakturowanej, które ponosi Spółka.

Systemy monitoringu sieci

Wdrożenie przedstawianych rozwiązań pozwala znacznie ograniczyć straty w  sieci wodociągowej. Istotną rolę w pracy sieci odgrywa szybkość wykrywania oraz usuwania wycieków. O ile nie jest wielkim problemem sam proces usuwania awarii, to precyzyjne określenie obszaru, a następnie miejsca wycieku – już tak. Dlatego wdrożony system, umożliwiający odczyt bezpośrednio u odbiorcy w niemalże rzeczywistym czasie oraz pomiary przepływów, ciśnienia w  sieci w  danych strefach, pozwalają na zawężenie poszukiwań do konkretnego odcinka. To zdecydowanie skraca czas odczuwania skutków awarii przez klienta. Z ekonomicznego punktu widzenia to właśnie czas, w  którym zostanie wykryta awaria, odgrywa tu kluczową rolę, ponieważ decyduje o  ilości wody utraconej, niezafakturowanej. Zmniejszenie strat w sieci wodociągowej powoduje znaczne oszczędności kosztów poboru wody ze środowiska, kosztów uzdatniania, przesyłu oraz energii elektrycznej. Skrócenie czasu wykrywania awarii wpływa także na stopień degradacji gruntu, co powoduje woda podczas wycieku. Planowana jest rozbudowa istniejącego systemu o  narzędzie umożliwiające pełen monitoring sieci w czasie niemalże rzeczywistym; finalnie chcemy zasilać go danymi z systemów GIS oraz innych systemów bazodanowych przedsiębiorstwa.

Współpraca w zakresie odczytów

Spółka Sądeckie Wodociągi, mając nowoczesny system dla obsługi dostaw wody, ale także w ograniczonym zakresie odczytów różnych mediów, prowadzi tu współpracę z wieloma przedsiębiorstwami, wspólnotami mieszkaniowymi. Dane techniczne odczytywane z wodomierzy, ciepłomierzy są automatycznie, za pomocą systemu, przekazywane do zainteresowanych przedsiębiorstw.

Rozwój przedsiębiorstw wodociągowych jest w dużej mierze oparty na rozwoju nowych technologii IOT, wdrażaniu nowych rozwiązań, optymalizacji procesu pracy, potrzebie automatyzacji. Rozwiązania, które stosuje Spółka Sądeckie Wodociągi, wpisują się w ideę miasta Smart City – miasta zrównoważonego, oszczędzającego zasoby wody pitnej, która przecież staje się towarem deficytowym.

Artykuł został opublikowany w nr 3/2020 magazynu Kierunek Wod-Kan