Dostarczanie konsumentom wody bezpiecznej do spożycia jest zadaniem ważnym, ale i skomplikowanym. Na każdym z etapów produkcji istnieje wiele czynników mogących zagrozić procesowi uzdatniania – m.in. wraz z rozwojem przemysłu, w tym budowlanego, chemicznego, farmaceutycznego, a także intensyfikacją rolnictwa, następuje wzrost poziomu zanieczyszczeń w zbiornikach wodnych, rzekach oraz wodach podziemnych. Mogą pojawić się tam nowe zanieczyszczenia, np.: mikrozanieczyszczenia, mikroplastiki, pestycydy, itp. Zagrożeniem są też awarie i incydenty występujące na zbiorkach wodnych, generujące ryzyko dla zdrowia ludzi. W ostatnich latach liczba awarii skutkujących przedostawaniem się do Wisły substancji zanieczyszczających zdecydowanie wzrosła, stąd konieczność dostosowania technologii uzdatniania do nowych rodzajów zanieczyszczeń.

Pomimo że producenci wody, czyli przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, nie odpowiadają za stan wód, to na nich spoczywa odpowiedzialność za jakość wody dostarczanej odbiorcom, czyli za jej bezpieczeństwo. Narzędziami do realizacji tego zadania są nowoczesne metody zarządzania ryzykiem i rozpoznawania nowych zagrożeń. Przejście od rutynowego kontrolowania jakości wody i podejmowania działań naprawczych z chwilą wystąpienia problemu, do prewencyjnego zarządzania ryzykiem, mającego na celu stałe identyfikowanie zagrożeń i ich minimalizację w całym łańcuchu dostaw wody (od ujęcia do konsumenta), to istota nowego podejścia do bezpieczeństwa wody. Ogromne znaczenie ma tutaj wielobarierowa ochrona, która w sposób ciągły minimalizuje ryzyko wystąpienia zanieczyszczenia wody, na którą składają się trzy główne elementy: ochrona ujęć, ochrona procesów uzdatniania oraz ochrona systemów dystrybucji.

Pilotażowe badania w Płocku

Właściwie dobrana technologia uzdatniania, która zapewni produkcję wody spełniającej parametry jakościowe określone w przepisach unijnych i krajowych, przy jedoczesnej optymalizacji kosztów, jest bardzo trudnym zadaniem, w szczególności dla systemu, który ujmuje wodę powierzchniową oraz głębinową. Pytanie, czy można (i jak) się uchronić przed podjęciem błędnych decyzji i realizacją nietrafionych inwestycji? Odpowiedź jest prosta: opracowaną technologię przetestować na stacji pilotażowej.

„Wodociągi Płockie” Sp. z  o.o. przeprowadziły właśnie takie badania pilotażowe poprzedzające podjęcie kolejnych długofalowych i bardzo kosztownych decyzji w  kierunku realizacji „Programu rozwoju infrastruktury wodociągowej dla miasta Płocka”, które pozwalają przyjąć kierunek i określić zasadność przyjętych koncepcji. Prowadzone w latach 2018-2019 prace doświadczalne w skali pilotażowej, w szerokim zakresie zmian składu jakościowego ujmowanej wody, pozwoliły na weryfikację obecnie stosowanych rozwiązań oraz dały początek założeniom do przyszłej koncepcji, a następnie wykonania projektu technicznego modernizacji układu technologicznego uzdatniania wody na Stacji Uzdatniania Wody w Płocku.

„Wodociągi Płockie” Sp. z o.o. w systemie zbiorowego zaopatrzenia w wodę eksploatują dwie stacje uzdatniania: SUW ,,Górna”, dostarczającą 98% wody mieszkańcom, oraz SUW ,,Góry” o zasięgu lokalnym, dostarczającą wodę dla części lewobrzeżnej miasta osiedli Góry i Ciechomice.

Schemat SUW Górna – stan obecny

SUW Górna

Stacja Uzdatniania Wody "Górna" zlokalizowana jest 1,5 km od rzeki Wisły, w południowej części miasta Płocka. Jej historia sięga lat 60 ubiegłego wieku. 

W początkowym okresie pracy uzdatniana była wyłącznie woda wiślana ujmowana z  ujęcia powierzchniowego "Grabówka”, wodę z  ujęć głębinowych zaczęto wykorzystywać w latach 80. Obecnie w procesie produkcji, w porównywalnych proporcjach, wykorzystywana jest woda ujmowana z Wisły oraz z ujęcia głębinowego, pochodząca z czwartorzędowych i trzeciorzędowo-kredowych warstw wodonośnych.

W ostatnich pięciu latach ilość wody produkowanej przez „Wodociągi Płockie” Sp. z o.o. kształtuje się na podobnym poziomie. Obecnie zakład uzdatnia i  podaje do sieci ok. 6,0 mln m3 wody rocznie, co przekłada się na produkcję od 15 do 22 tys. m3 /dobę. Na przestrzeni lat stacja była poddawana licznym remontom, natomiast ostatnia, najpoważniejsza i gruntowna modernizacja, została przeprowadzona w 1994 r. Układ technologiczny zaprojektowany na ok. 40 tys. m3 /dobę został wówczas rozszerzony o kolejne procesy jednostkowe, bardzo innowacyjne na tamte czasy: instalację wstępnego i pośredniego ozonowania wody wraz z  drugim stopniem filtracji przez złoże granulowanego węgla aktywnego.

Do dzisiejszego dnia proces uzdatniania wody prowadzony na SUW Górna składa się z następujących procesów jednostkowych:

• utlenianie wstępne ozonem – w  oddzielnych komorach woda powierzchniowa i głębinowa,
• koagulacja i  sedymentacja – woda powierzchniowa,
• filtracja pospieszna przez złoże antracytowo-piaskowe – woda zmieszana,
• ozonowanie pośrednie – woda zmieszana,
• filtracja przez złoże granulowanego węgla aktywnego – woda zmieszana,
• dezynfekcja – woda uzdatniona.

Od czasu wprowadzenia technologii ozonowo-węglowej minęło jednak przeszło ćwierć wieku. Stan obiektów i  urządzeń pogarsza się, a zaprojektowana w latach 60. i 90. technologia uzdatniania wody wymaga modernizacji. Przewymiarowany w stosunku do obecnych potrzeb układ powinien być poddany wielu zmianom w celu zastosowania optymalnych, dostosowanych do współczesnych czasów rozwiązań technologiczno-ekonomicznych, dających gwarancję wyprodukowania bezpiecznej wody dla mieszkańców Płocka i okolic.

W 2017 r. spółka zleciła opracowanie „Programu rozwoju infrastruktury wodociągowej dla miasta Płocka”, w którym przedstawione zostały ogólne kierunki dalszego rozwoju infrastruktury wodociągowej w okresie kolejnych kilkunastu lat, oraz wskazano kierunek modernizacji systemu uzdatniania.

 

Cały artykuł został opublikowany w nr 3/2020 magazynu Kierunek Wod-Kan