Partner serwisu
Tylko u nas
05 marca 2020

Zło konieczne? Zarządzanie ryzykiem w przedsięwzięciach budowlanych

Kategoria: Artykuły z czasopisma

Formuły realizacji projektów budowlanych

Najbardziej popularne w polskiej praktyce budowlanej metody realizacji przedsięwzięć budowlanych to:

metoda tradycyjna (projekt i wykonanie),

metoda zaprojektuj-wybuduj,

metoda zaprojektuj-wybuduj-utrzymaj.

Metoda tradycyjna bazuje na oddzielnych procesach zawierania umów na zaprojektowanie obiektu oraz na jego budowę w formule generalnego wykonawstwa. W/w formuła generalnego wykonawstwa z rozliczeniem ryczałtowym jest najpopularniejszym modelem kontraktowania w Polsce. Podejście to polega na zawarciu przynajmniej dwóch oddzielnych kontraktów na projektowanie oraz generalne wykonawstwo.

W pierwszym kroku wybierany jest projektant, a dopiero po opracowaniu dokumentacji projektowej – generalny wykonawca, który w oparciu o przekazaną dokumentację będzie odpowiedzialny za kompleksową realizację przedmiotu umowy na podstawie sporządzonej wcześniej dokumentacji budowlanej i wykonawczej. Wykonawca, podpisując kontrakt, zobowiązuje się do oddania planowanego obiektu, zrealizowanego zgodnie z dostarczoną dokumentacją projektową, w zgodzie z prawem budowlanym oraz w określonym terminie.

Rozliczenie ryczałtowe podoba się zamawiającym ze względu na pewność ceny końcowej (jak się niestety często okazuje jest to pewność iluzoryczna). Podstawowym problemem w tym modelu jest jednak określenie zakresu odpowiedzialności za projekt, w tym ilości i rodzajów robót z niego wynikających. Projekt zazwyczaj dostarcza zamawiający, zaś wykonawca ponosi większość ryzyka budowy, gdzie cena kontraktu zasadniczo nie zależy od ilości robót i zdarzeń zawartych w ryzyku wykonawcy. Problemem w tego typu kontraktach są m.in. znaczące zmiany ilości poszczególnych robót w stosunku do ilości racjonalnie możliwych do przyjęcia w czasie ofertowania, które niestety zdarzają się dość często.

Podejście tradycyjne wybiera wielu inwestorów, z następujących powodów:

zachowania kontroli nad całym procesem poprzez dobór wszystkich uczestników projektu oraz możliwość aktywnego uczestnictwa w procesie projektowania,

zachowania kontroli w fazie realizacji pomiędzy zespołem projektowym aw generalnym wykonawcą,

zabezpieczenia odpowiednio długiego czasu na fazę projektowania, co powinno przełożyć się na precyzyjne opracowanie dokumentacji.

Metoda zaprojektuj-wybuduj polega na realizacji kontraktu obejmującego jednocześnie przygotowanie projektów (budowlanego, wykonawczego), uzyskanie wymaganych prawem uzgodnień i zatwierdzeń wraz z pozwoleniem na budowę oraz realizację prac budowlanych wraz z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie.

Formuła zaprojektuj i wybuduj jest wygodna dla zamawiającego, ponieważ ciężar zaprojektowania, wybudowania i uzyskania niezbędnych pozwoleń spoczywa na wykonawcy. Niestety w Ppolskich warunkach obserwowana jest tendencjaą przerzucania praktycznie całego ryzyka związanego z inwestycją na wykonawcę, co powoduje istotną zwyżkę oferowanych cen realizacji przedsięwzięć. Podstawowe problemy w tym modelu kontraktowania wiążą się głównie z opisem przedmiotu zamówienia. W szczególności trudności w jednoznacznym przygotowaniu OPZ polegają na konieczności zdefiniowania cech niemierzalnych lub trudno mierzalnych. Dlatego też zamawiający wybierając ten model realizacji ma mniejszą pewność, że uzyska produkt w pełni odpowiadający jego założeniom.

Podkreślić należy jednak, że dobrze przygotowana formuła zaprojektuj i wybuduj jest wygodna zwłaszcza dla złożonych projektów budowalno-technologicznych. Przy zachowaniu rozsądku przez zamawiających przy konstruowaniu zapisów kontraktowych pozwala również skrócić czas i zoptymalizować koszty realizacji projektu.

Realizacja projektów w tej formule jest dla wielu inwestorów atrakcyjna, ponieważ:

Jest mniej ryzykowna od metody tradycyjnej, gdyż ten sam podmiot ponosi odpowiedzialność za zaprojektowanie obiektu i za jego budowę, co minimalizuje możliwość wystąpienia roszczeń wykonawcy z powodu nieprawidłowości dokumentacji technicznej.

Powinna być szybsza w porównaniu z metodą tradycyjną, ponieważ umożliwia nakładanie się na siebie fazy projektowania i fazy wykonywania robót, co pozwala na szybsze ukończenie budowy przy jednoczesnej oszczędności kosztów.

Własne rozwiązania materiałowe, konstrukcyjne i technologiczne są dla wykonawcy znane i wiarygodne, dlatego w większym stopniu gwarantują lepszą jakość techniczną obiektu, niż rozwiązania dostarczane przez klienta.

Zaznaczyć należy, że projekty w formule zaprojektuj i wybuduj trwają dłużej niż w przypadku podejścia tradycyjnego (kontraktowane oddzielnie) w odniesieniu do fazy wykonawstwa. Dlatego też ceny dla tego rodzaju kontraktów są z reguły wyższe, niż w przypadku oddzielnej realizacji prac projektowych i budowlanych, ponieważ wykonawca pobiera premię za ryzyko związane ze zintegrowaniem poszczególnych obszarów oraz z planowaniem długoterminowym.

Metoda zaprojektuj-wybuduj-utrzymaj obejmuje zasady formuły zaprojektuj-wybuduj, rozszerzone o obowiązki związane z utrzymaniem i eksploatacją obiektu po zakończeniu prac budowlanych. Zadania w wykonawcy w poszczególnych etapach kontraktu zaprojektuj-wybuduj-utrzymaj obejmują:

projektowanie (projekt budowlany, projekt wykonawczy, formalności administracyjne, zarządzanie projektem),

budowanie (prace budowlane, raportowanie, kontrolowanie, odbiór robót, formalności administracyjne),

utrzymanie/eksploatacja (konserwacje, naprawy, serwisowanie, zarządzanie, monitoring, kontrolowanie, udoskonalanie).

Z doświadczeń inwestorów krajowych i zagranicznych, np. w zakresie inwestycji drogowych wynika, że włączenie utrzymania obiektu do zadań projektowo-wykonawczych generuje znacznie niższe koszty w całym cyklu życia projektu, o ile – jak w przypadku projektów zaprojektuj i wybuduj – kontrakt został przygotowany rozsądnie. Zaletą tego modelu jest to, że w interesie wykonawcy pozostaje wykonanie przedsięwzięcia inwestycyjnego w wysokim standardzie po to, aby w czasie utrzymania nie pojawiały się problemy związane z naprawami czy z zachowaniem wymaganych wskaźników, generujące dodatkowe koszty. Problemem w tego typu kontraktach jest sporządzenie umowy, która jednoznacznie ureguluje zarówno kwestie związane z projektowaniem i budową, jak również długim okresem eksploatacji infrastruktury. Ponieważ umowy takie są bardziej złożone należy założyć, że postępowanie przetargowe może się istotnie wydłużyć. Ponadto jak zawsze, brak zdrowego rozsądku w przy konstruowaniu zapisów kontraktowych może skutkować brakiem zainteresowania udziałem w postępowaniu lub nieatrakcyjnie wysokimi cenami.

Zaprojektuj-wybuduj-utrzymaj jest najczęściej stosowane w projektach PPP, w związku z tym w Polsce nie jest to formuła zbyt popularna, chociaż projekty PPP sprawdziły się u nas np. w projektach termicznego przetwarzania odpadów. W roku 2019 został rozstrzygnięty kolejny przetarg na budowę i 25- letnią eksploatację elektrociepłowni w Olsztynie, wykorzystującej m.in. paliwo alternatywne RDF z odpadów.

 

Cały artykuł w magazynie "Kierunek wod-kan" 1/2020.

fot. 123rf.com fot. ilustracyjne
Nie ma jeszcze komentarzy...
CAPTCHA Image


Zaloguj się do profilu / utwórz profil
ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ