Przyjęta 20 lipca 2017 r. nowa ustawa Prawo wodne (DU 2017, poz. 1566) skutkuje zmianą warunków gospodarowania wodą, odpowiadającą standardom określonym w dyrektywach RWE. Jako podstawę przyjęto założenie regulowania gospodarowania wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi. Wiążą się z tym wprowadzenie zasady gospodarowania wodami z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości. Konsekwencją jest m.in. wprowadzenie dość ściśle określonych opłat, gospodarowanie wodami ma się opierać na zasadzie zwrotu kosztów usług wodnych, uwzględniających koszty środowiskowe i koszty zasobowe oraz analizę ekonomiczną. Wody, jako integralna część środowiska oraz siedlisko dla organizmów, podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność. W odróżnieniu od wcześniejszych rozwiązań, na szczególną uwagę zasługuje poważne potraktowanie wód opadowych, w tym ekspozycja problemu utraty retencji, z czym wiążą się określone konsekwencje finansowe. Ustawa definiuje wody opadowe lub roztopowe jako wody będące skutkiem opadów atmosferycznych, uznając je za zasób. Promuje maksymalne opóźnienie spływu  strumienia wód opadowych, ich retencjonowanie i wtórne wykorzystanie.

Zmiana ogólnych warunków

Dotychczasowe regulacje praktycznie pomijały problemy zagospodarowania wód opadowych, ograniczając się do sprowadzenia wybranych spływów do kategorii „ścieków” [7], [8], [9], praktycznie sprowadzając problem do „kanalizacji”. Zapisy były mało precyzyjne i w sumie doprowadzały do szeregu nieporozumień, w tym automatycznego kanalizowania spływu wód opadowych tam, gdzie nie było to konieczne. Podejmowane działania mogły prowadzić do rozproszenia przydzielanych ograniczonych środków¹. W nowej ustawie znika ten zapis, pojawiają się natomiast nowe regulacje, równocześnie zachowano dotychczasową definicję ścieków komunalnych.

Wprowadzono nową strukturę – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie będące centralnym regulatorem. Prezes Wód Polskich pełni funkcję organu wyższego stopnia w stosunku do dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej Wód Polskich w sprawach określonych ustawą. Przyjęcie określonej hierarchii organów właściwych jest bardzo różnie komentowane, jednak dotychczasowe rozwiązanie się nie sprawdziło. Zapis mówiący, że organami właściwymi w sprawach gospodarowania wodami są m.in. starosta, wójt, burmistrz lub prezydent miasta jednoznacznie określa odpowiedzialność na poziomie gminy, której nie uda się tak łatwo unikać, jak to miało miejsce w dotychczasowym systemie prawnym.

Korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu wód i ekosystemów od nich zależnych, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, w szczególności nie może naruszać ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, powodować marnotrawstwa wody lub marnotrawstwa energii wody, a także nie może wyrządzać szkód.

Jako szczególne korzystanie z wód przyjęto te wykraczające poza powszechne oraz zwykłe użytkowanie, obejmujące:

•    odwadnianie gruntów i upraw;

•    użytkowanie wód znajdujących się w stawach i rowach;

•    wykonywanie na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.

Do usług wodnych zaliczono m.in. odprowadzanie do wód lub do urządzeń wodnych – wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej, służące do odprowadzania opadów atmosferycznych bądź w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast oraz trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych i zakładów górniczych, a także wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast.

Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, m.in. warunki, jakie należy spełnić przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód, w tym najwyższe dopuszczalne wartości substancji zanieczyszczających, a także miejsce, sposób i minimalną częstotliwość pobierania ich próbek, metodyki referencyjne analizy i sposób oceny, czy wody opadowe lub roztopowe odprowadzane do wód odpowiadają wymaganym warunkom. Na terenie ochrony bezpośredniej należy odprowadzać wody opadowe lub roztopowe w sposób uniemożliwiający przedostawanie się ich do urządzeń służących do poboru wody. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może zmieniać kierunku i natężenia odpływu znajdujących się na jego gruncie wód opadowych lub roztopowych ani kierunku odpływu wód ze źródeł – ze szkodą dla gruntów sąsiednich.

Literatura 

[7] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”. Dziennik Ustaw 62/2001 z późniejszymi zmianami.

[8] Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Dziennik Ustaw 72/2001 z późniejszymi zmianami.

[9] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne”. Dziennik Ustaw 115/2001 z późniejszymi zmianami.

Przypisy

¹ Praktycznie często poniżej 10% potrzebnych dla wykonania niezbędnych działań.

Cały artykuł został opublikowany w numerze 4/2017 kwartalnika "Kierunek wod-kan".