Wynagrodzenia i ich pochodne
Kolejną istotną pozycją kosztów działalności przedsiębiorstwa wod-kan są wynagrodzenia i ich pochodne, m.in. składki na ubezpieczenia społeczne. Nieszczęśliwie urzędnicy Wód Polskich często negują wyższy wzrost wynagrodzeń ponad zapisane w ustawie budżetowej wskaźniki wzrostu płac w tzw. sferze budżetowej. Na rok 2023 było to ok. 6-7%. Cóż, urzędnicy żyją często w zupełnie innym świecie, gdzie nie ma wolnego rynku pracownika. Realia przedsiębiorstw są zupełne inne.
Spółki wod-kan działają na konkurencyjnym rynku. Stąd też muszą pozyskać i walczyć o wysoko kwalifikowanych pracowników, zwłaszcza fachowców, których po prostu brakuje. Przyczyny tego stanu rzeczy to temat na odrębny artykuł.
Zatrudnieni w przedsiębiorstwie lub potencjalni pracownicy będą patrzeć na oferowane wynagrodzenie. Na pewno nie wiedzą, a nawet do niczego im jest to niepotrzebne, że ustawa budżetowa przewiduje ,,jakieś obce im wskaźniki”. Weźmy mieszkańców pasa zachodniego Polski, np. Zgorzelca, Gubina, Krosna Odrzańskiego, Kostrzyna nad Odrą czy Szczecina. Wielu mieszkańców tych miast pracuje w Niemczech. Swoje wynagrodzenie będą zatem porównywać do potencjalnego wynagrodzenia w tym kraju. Nie trzeba dodawać, że najczęściej wyższego.
Zupełnie inne jest średnie wynagrodzenie w takich aglomeracjach jak np. Wrocław, Warszawa, Poznań, Katowice – zapewne wyższe niż np. na Podlasiu. Wystarczy wejść na jakikolwiek ogólnodostępny portal dotyczący płac, aby się o tym przekonać. Zatem trzymanie się kurczowo wzrostu wskaźnika wynagrodzeń w sferze budżetowej do ustalania taryf będzie skutkowało wyłącznie brakiem pracowników, a co najmniej dużymi trudnościami w ich pozyskaniu. Taka jest rzeczywistość przedsiębiorstw wod-kan.  

Podatek od nieruchomości
Nikt nie lubi płacić podatków. Podatek od nieruchomości jest tzw. dochodem gminy. Z dochodów gminy są często finansowane... inwestycje wodociągowo-kanalizacyjne. Pod względem bieżącej rentowności inwestycja np. w przyszłe tereny pod obiekty przemysłowe nie będzie się opłacać spółce wod-kan. Stąd zazwyczaj gminy tego typu inwestycje finansują lub dofinansowują. W przeciwnym wypadku miasto (czy szerzej: gmina) nie rozwijałoby się. W tym kontekście przedsiębiorstwo wod-kan jest niejako elementem rozwoju miasta i realizuje jego strategię rozwoju.
Podatek od nieruchomości też wywołuje gorące dyskusje i emocje. Czasami czytam w wypowiedziach urzędników jak to ,,wredni samorządowcy” wyciągają pieniądze, ponieważ każą płacić podatek od nieruchomości. Jedna z urzędniczek powiedziała, że przecież gminy mogą im oddać ten podatek lub w ogóle go nie naliczać… Taka jest rzeczywistość.
Z kolei zwolnienie przedsiębiorstwa wod-kan z płacenia podatku od nieruchomości mogłoby spowodować pewne reperkusje na rynku. Mianowicie – jeśli jedna spółka zostaje z niego zwolniona, to dlaczego inna ma go płacić? Tym sposobem gmina ,,podcina gałąź, na której siedzi”. Można też ,,wpaść” na pomysł ustawowego zniesienia podatku od przedsiębiorstwa wod-kan, tj. zwolnienia podmiotowego, co spowoduje ubytek w dochodach gminy. W konsekwencji zmniejszy to m.in. możliwości inwestycyjne gminy, w tym na infrastrukturę wod-kan.

3-letnia taryfa w praktyce
Pamiętać też należy o innych kosztach, jak np. zużycia materiałów, energii, paliwa czy usług obcych. Koszty te ulegają dużym wahaniom i nie da się utrzymać tych samych cen w dłuższym okresie, np. na przestrzeni 3 lat. Stąd – w przypadku dużych zmian tych pozycji – taryfy powinny też ulegać zmianom w razie potrzeby i to bez zbędnej zwłoki i dyskusji. Trudno, aby właściciel dopłacał do interesu. Nie oznacza to jednakże nieuzasadnionych kosztów, wynikających ze złego zarządzania przedsiębiorstwem wod-kan.

***
W niniejszym artykule poruszyłem kwestie kosztów działalności przedsiębiorstwa w kontekście ustalania taryf. Brak pokrycia kosztów działalności takiej spółki będzie skutkować brakiem inwestycji, ograniczeniem remontów, a w konsekwencji powrotem do wody niezdatnej do picia czy też zanieczyszczeniem środowiska, jak również brakiem rozwoju branży wod-kan i innych podmiotów gospodarczych z nią związanych. A to już przecież było… Można kierować się polityką, zwłaszcza w czasach permanentnych kampanii wyborczych, ale w dłuższym okresie rzeczywistości nie da się oszukać.