Oszczędne gospodarowaie wodą w trakcie śluzowań

Decyzja stanowiąca o konieczności modernizacji Kanału Gliwickiego, w tym śluz Sławięcice i Nowa Wieś, podjęta została celem dostosowania tego wyjątkowego w skali kraju kanału do III klasy drogi wodnej. Było to możliwe dzięki działaniom poprawiającym stan techniczny oraz bezpieczeństwo znajdujących się na nim budowli i urządzeń elektromechanicznych, a także dzięki wprowadzeniu elektronicznego systemu zarządzania i kontroli pracy śluz, wraz z przesyłaniem informacji do odpowiednich jednostek Wód Polskich. Ponadto dzięki nowoczesnemu systemowi oszczędnościowego śluzowania możliwe stało się zmniejszenie zapotrzebowania na wodę niezbędną do prawidłowego użytkowania obiektów, co jest istotne szczególnie w okresie niżówek. Z kolei w czasie wezbrań, nowe rurociągi obiegowe mogą przeprowadzać nadmiar wód z pominięciem komór śluz. Modernizacja obiektów pozwoliła zyskać pewność co do ich śluz oraz umożliwiła zwiększenie przepustowości całego Kanału i oszczędne gospodarowanie wodą w trakcie śluzowań.

 

Konferencja prasowa

Z okazji oddania do użytku ostatnich wyremontowanych śluz – Sławięcice i Nowa Wieś – odbyła się konferencja prasowa Prezesa Wód Polskich Przemysława Dacy z udziałem Posła na Sejm RP Wioletty Porowskiej, Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej Ministerstwa Infrastruktury Moniki Niemiec-Butryn oraz Dyrektora Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej w Polsce – Jacka Wasika.

- Oddajemy armatorom, kapitanom żeglugi śródlądowej wyremontowane wszystkie śluzy na Kanale Gliwickim. Ta inwestycja jest kluczowa w czasie, gdy konieczne są zmiany transportowe – powiedział Przemysław Daca, Prezes Wód Polskich.

- Opolszczyzna Odrą stoi. Od lat zabiegaliśmy o powrót transportu rzecznego. Dzisiaj możemy powiedzieć, że dzięki Wodom Polskim, polskiemu rządowi, staje się to faktem – podkreśliła Wioletta Porowska, Poseł na Sejm RP.

- W nowej perspektywie rozwój transportu rzecznego jest priorytetowy. Musimy dbać o klimat, a drogi wodne są najbardziej ekologiczne – podsumował Jacek Wasik, Dyrektor Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej w Polsce.

  

Zakres prac

W ramach przeprowadzonych prac przede wszystkim wykonano wrota w komorach śluz, naprawiono ich stalowe ściany, zmodernizowano mechanizmy służące do śluzowania, reprofilowano betony na głowach śluz w komorach, wybudowano kanały obiegowe na tych obiektach czy zmodernizowano instalacje zasilania i instalacji wewnętrznych. Poza powyższym, zdecydowano także o konieczności odmulenia awanportów śluz i wykonaniu na nich nowych dalb, wykonaniu pomostów dla załóg jednostek pływających, wyposażonych w energię elektryczną i wodę do ich użytku, modernizacji budynków sterowni głównej oraz maszynowni, a także wybudowano budynki socjalne i zagospodarowano teren wokół nich.

 

Historyczny charakter śluz ocalony

Roboty remontowe na obiektach rozpoczęły się w IV kwartale 2017 r. i trwały do czerwca br. Zostały one przeprowadzone z umożliwieniem żeglugi przez cały czas trwania projektu, bez konieczności jej ograniczania. Cały ich zakres został uzgodniony z Opolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. W ramach modernizacji tak inwestorowi, jak i wykonawcom udało się ocalić od zapomnienia unikatowy w skali kraju historyczny charakter śluz, jaki nadali im budowniczy w pierwsze połowie XX w. Jednocześnie stworzono bezpieczne warunki pracy dla obsługi, uwzględniając elementy nowoczesnego wyposażenia i automatyki. Instytucję wdrażającą środki Unii Europejskiej stanowiło Centrum Unijnych Projektów Transportowych. Roli Wykonawcy inwestycji podjęła się firma SKANSKA S.A., Inżynierem Projektu było natomiast konsorcjum firm Sweco Polska Sp. z o.o.

 

Kolejne etapy modernizacji kanału

Koszt prac zrealizowanych w ramach modernizacji śluz Sławięcice i Nowa Wieś wyniósł blisko 70 mln zł, z czego wartość dofinansowania z Funduszu Spójności w ramach POIiŚ 2014-2020 to ponad 59 mln zł. W ramach kilkuetapowej modernizacji Kanału Gliwickiego Wody Polskie w Gliwicach przeprowadziły już remonty śluz Łabędy, Dzierżno, Rudziniec i Kłodnica. Koszt modernizacji śluz Kanału Gliwickiego wyniósł łącznie ponad 246 mln zł. W najbliższym czasie Wody Polskie planują kontynuację prac na tej wyjątkowej drodze wodnej poprzez realizację kolejnych etapów modernizacji kanału. Stanowić je będą Projekty wpisane do Programu Planowanych Inwestycji na lata 2021-2027, pn. „Modernizacja Kanału Gliwickiego - szlaku żeglownego i jego ubezpieczeń brzegowych – etap I” na sekcji V i VI, oraz „Modernizacja Kanału Gliwickiego - szlaku żeglownego i jego ubezpieczeń brzegowych – etap II” na sekcjach 0, I, II, III i IV.

 

 Kanał Gliwicki. Fot. Wody Polskie

Kanał Gliwicki to nie tylko symbol miasta Gliwice, ale także istotny punkt integracji województwa śląskiego i opolskiego. Dlatego też modernizacja śluz miała kluczowe znaczenie dla regionu, gdyż od momentu ich budowy w latach 30-stych ubiegłego wieku, nie były na nich prowadzone gruntowne prace remontowe. Wieloletnie zaniedbania inwestycyjne rozwoju dróg wodnych przyczyniły się m.in. do zamknięcia, ze względu na zły stan techniczny, komory południowej śluzy Łabędy na niemal 24 lata.

Dzięki przeprowadzonym modernizacjom, ten jedyny w Polsce kanał o funkcji transportowej powraca do lat swojej świetności stając się istotnym w skali regionu szlakiem żeglugi śródlądowej. W ostatnich latach obserwujemy intensyfikację przewozu towarów, dlatego przebudowa wysłużonych obiektów była nieodzowna, również ze względu na ich awaryjność. Dzisiaj Kanał Gliwicki odzyskał dawną świetność, a administrator szlaku zyskał pewność co do bezpieczeństwa drogi wodnej dla załóg jednostek pływających i obsługi obiektów hydrotechnicznych.