Wszyscy skontrolowani starostowie wiedzieli ile spółek wodnych zarejestrowanych jest na terenie ich powiatu. Gorzej było z nadzorem działalności tych spółek. Liczba zarejestrowanych spółek w powiatach objętych kontrolą wynosiła 87. W trakcie kontroli ustalono, że jedna ze spółek zajmowała się działalnością w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków, czyli nie realizowała innych zadań wynikających z Prawa wodnego (art. 441 ust. 3), a 28 nie prowadziło żadnej działalności. Sytuacja ta dotyczyła powiatów: żagańskiego (21 nieaktywnych spółek), gryfickiego (4) oraz nowosolskiego (3).

Spółki wodne z poszczególnych powiatów w różnym zakresie prowadziły prace związane z utrzymaniem rowów melioracyjnych. Przykładowo w powiecie gdańskim łączna długość rowów melioracyjnych objęta pracami wykonanymi w latach 2019-2022 ponad dwukrotnie przekroczyła liczbę zarządzanych km. Z kolei w powiecie gryfickim wykonano je łącznie na ok. 8% zarządzanej długości rowów.

W latach 2019-2022, na terenie powiatów objętych kontrolą, powstała jedna spółka wodna. Mimo, że statut nowej spółki zawierał zapisy niezgodne z prawem (wygaśnięcie członkostwa uzależniano od podjęcia uchwały w tej sprawie przez zarząd spółki, co ograniczało swobodę wystąpienia z niej), to starosta właściwy zatwierdził ten statut w drodze decyzji.

Aż 50 z 58 spółek wodnych działających na terenie skontrolowanych powiatów prowadziło działalność w oparciu o statuty uchwalone w latach poprzedzających wprowadzenie obowiązującego Prawa wodnego. Skrajnym przykładem jest w tym gronie Spółka Wodna Tyłowskie Błota, której statut uchwalono w 1967 r. i od tego czasu nie wprowadzono w nim żadnych zmian. Analiza treści 43 takich statutów wykazała, że żaden z nich nie spełniał wymogów obowiązującego Prawa wodnego, z czego w 20 przypadkach z uwagi na m.in. zapisy ograniczające możliwość swobodnego wystąpienia członka ze spółki.

Przed wszczęciem kontroli przez NIK, jedynie trzech starostów podjęło działania w celu dostosowania treści statutów do obowiązujących przepisów prawa. Trzech starostów podjęło takie działania w toku kontroli, trzech zadeklarowało ich podjęcie, a jeden je ponowił. Możliwość zmiany treści zatwierdzonych statutów stanowi wyłączną kompetencję walnego zgromadzenia spółki wodnej. Z tego powodu starostowie jedynie informowali spółki wodne o potrzebie dostosowania statutów do wymogów obowiązującego prawa. Działania te, do czasu zakończenia kontroli NIK, odniosły skutek w przypadku jednej spółki: walne zgromadzenie spółki z terenu powiatu radziejowskiego, w wyniku pism skierowanych przez starostwo w 2020 r., wprowadziło zmiany w statucie usuwające tylko część niezgodności.