Partner serwisu
Tylko u nas
09 maja 2018

Czy branża wod-kan w Polsce jest gotowa na ekoinnowacje? Rozmowa z Tomaszem Fuskiem z Saint-Gobain PAM

Kategoria: Artykuły z czasopisma

Rozmawiamy z Tomaszem Fuskiem, dyrektorem zarządzającym Saint-Gobain PAM, producentem rur z żeliwa sferoidalnego, należącego do grupy Saint-Gobain, która po raz siódmy z rzędu znalazła się w zestawieniu 100 najbardziej innowacyjnych firm i instytucji na świecie.
 

Czy branża wod-kan w Polsce jest gotowa na ekoinnowacje? Rozmowa z Tomaszem Fuskiem z Saint-Gobain PAM

•  Jak pan rozumie termin „ekoinnowacja”?

Właściwie każdą zmianę można nazwać ekoinnowacją, jeśli prowadzi ona do poprawy dotychczasowego stanu rzeczy i związana jest z przyjaznymi dla środowiska produktami czy procesami produkcji mającymi na celu zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska. Zmiany, które pozwolą uzyskać efekt zgodny z polityką ochrony środowiska, czyli prowadzące do oszczędności zużycia surowców, energii, a także redukcja wykorzystania wody i gleby, zmniejszenie emisji CO2, zmniejszenie ilości odpadów.

•    Na czym polegają ekoinnowacje w waszej w firmie?

Grupa Saint-Gobain inwestuje rocznie ok. 450 milionów euro na badania, rozwój, innowacje oraz w działania związane z ochroną środowiska, począwszy od procesu produkcji, który staramy się stale optymalizować, przez transport, gdzie poszukujemy rozwiązań i środków, jakie zmniejszałyby jego wpływ na środowisko, po sam produkt, który podczas użytkowania zużywa konkretną energię, a po spełnieniu swojej funkcji może zostać poddany recyklingowi. Ciągłe doskonalenie, które jest wpisane w DNA Saint-Gobain, przyczyniło się do setek innowacji naszych rozwiązań. Mianowicie badania udarności żeliwa sferoidalnego pozwoliły na obniżenie grubości ścianek, a co za tym idzie – zmniejszenie masy rur przy jednoczesnej poprawie parametrów wytrzymałościowych w stosunku do żeliwa szarego. Dla klienta obniżenie masy rur oznacza obniżenie kosztów budowy wodociągów i zużycia energii.

Ekoinnowacja to dla mnie produkt, który wyróżnia się jakością i wytrzymałością od innych dostępnych na rynku, wykonany jest z materiałów przyjaznych dla ludzi i środowiska, a po zakończeniu cyklu życia podlega w 100% recyklingowi. Takimi właśnie cechami charakteryzują się nasze rozwiązania.

•    Co może być innowacyjnego w rurach wodociągowych czy kanalizacyjnych?

Rury do wodociągów czy kanalizacji, które są obecnie, różnią się znacznie procesem produkcji, materiałem, z którego są wykonane, grubością ścianek czy sposobem montażu od rur, które dostarczyliśmy w XIX czy XX wieku. Obecnie proces odlewania jest zmechanizowany. Żeliwo szare, wykazujące niską udarność, zostało zastąpione żeliwem sferoidalnym, którego parametry wytrzymałościowe są dziesięciokrotnie wyższe od żeliwa szarego. Grubość ścianek również została obniżona. Negatywna cecha żeliwa szarego wymuszała na producentach zwiększenie grubości ścianek rur w celu uniknięcia niepożądanych pęknięć. Badania udarności żeliwa sferoidalnego pozwoliły na obniżenie grubości ścianek, a co za tym idzie – zmniejszenie masy rur, przy jednoczesnej poprawie parametrów wytrzymałościowych w stosunku do żeliwa szarego. Zmiana grubości ścianek, a tym samym obniżenie masy, oznacza dla klienta obniżenie kosztów budowy rurociągu i zużycia energii.

•    Podczas konferencji Hydroprezentacje wspominał pan o inteligentnej rurze SMARTPIPE. Czy branża wod-kan w polsce potrzebuje takich rozwiązań?

Nie zdajemy sobie sprawy z tego, że duże straty czystej wody powodują nieszczelne rurociągi wykonane z tanich, nieodpornych na mechaniczne uszkodzenia materiałów, o krótkiej żywotności oraz wycieki z rurociągów kanalizacyjnych, które przenikają do wód gruntowych i rzek. Sieci wodociągowe czy kanalizacyjne, jeśli nie są wykonane z wytrzymałych materiałów jak żeliwo sferoidalne czy kamionka, mają bardzo ograniczoną żywotność. Jeśli rurociągi nie zostaną wymienione w porę, dochodzi do wycieków i błyskawicznego kurczenia się zapasów bezpiecznej wody czy nawet skażenia gleby, wód gruntowych. Szybka interwencja i lokalizacja miejsca ewentualnego wycieku w rurociągu powinna być jednym z priorytetów każdego przedsiębiorstwa wodociągowego, zwłaszcza że polskie zasoby naturalne są bardzo ograniczone, porównywalne do zasobów Egiptu.

System SMARTPIPE jest jednym z przykładów naszej ekoinnowacji i powstał, aby chronić zapasy wody pitnej i jej jakość dla przyszłych pokoleń. System ten, dzięki zastosowaniu rur z żeliwa sferoidalnego o najmniejszym współczynniku awaryjności wśród materiałów stosowanych do produkcji rur oraz fabrycznej instalacji systemu monitoringu i detekcji, daje możliwość natychmiastowego zlokalizowania ewentualnego wycieku z dokładnością do 10 cm.

•   Jak działa taki system?

System SMARTPIPE składa się z rur z żeliwa sferoidalnego z fabrycznie nałożoną powłoką zewnętrzną złożoną z dwóch warstw polietylenowych, pomiędzy którymi znajduje się przewód elektryczny. Ponadto, w skład systemu wchodzi urządzenie naziemne, całkowicie bezobsługowe, kontrolujące w sposób ciągły opór elektryczny pomiędzy opisanym powyżej przewodem elektrycznym a gruntem lub medium przepływającym rurociągiem. W przypadku wystąpienia uszkodzenia rurociągu z zewnątrz bądź od wewnątrz spada monitorowany opór elektryczny, co zostaje natychmiast zarejestrowane i przekazane na telefon komórkowy pracownika dyżurnego jednostki nadzorującej (np. przedsiębiorstwo wodociągowe).

•    Czy pana zdaniem branża wod-kan w polsce jest otwarta na takie nowości, ekoinnowacje?

Jest tak, jak w każdej innej branży. Są przedsiębiorstwa, które stawiają na innowacje, rozwijają się, inwestują w jakość oraz i takie, które wciąż stosują te same rozwiązania od kilkudziesięciu lat i dla nich najważniejszym wyznacznikiem jest jak najniższa cena produktu. Nie kierują się jakością i korzyściami dla mieszkańców, nie analizują całkowitego kosztu budowy, wymiany czy późniejszej eksploatacji rurociągu. Znam wiele polskich przedsiębiorstw wodociągowych, które stawiają na wysoką jakość i niezawodność oraz analizują inwestycję całościowo, nie tylko przez pryzmat ceny rury.

•    Może pan podać przykłady takich przedsiębiorstw i wdrożonych u nich ekoinnowacji?

Goleniowskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. jako pierwsze w Polsce zdecydowały się zastosować nasz najnowszy system rur i kształtek TOPAZ do kanalizacji ciśnieniowej. PWiK Gliwice to kolejny ekoinnowator – jako pierwsi w Polsce zastosowali m.in. nasz najnowszy system rur i kształtek BLUTOP do przesyłu wody. Dziś rozmawiamy z nimi o wdrożeniu kolorowych włazów, które nie tylko mogą uatrakcyjnić szare ulice, ale i podnieść bezpieczeństwo na drodze w Gliwicach.

Od ok. 20 lat dostarczamy rury wodociągowe do MPWiK w Krakowie – do dziś to tyle kilometrów rurociągów co odległość drogowa z Krakowa do Gdańska (przeliczone dla wagowego odpowiednika rury DN 200 – przyp. red.). Wspominam o Krakowie, ponieważ woda płynąca z tamtejszych wodociągów jest drugą najczystszą wodą na świecie według rankingu Europejskiej Organizacji Współpracy na rzecz Benchmarkingu. Znaczna jej część przesyłana jest właśnie rurociągami z żeliwa sferoidalnego Saint-Gobain PAM. Od początku naszej współpracy wodociągi krakowskie dbają o wysoką jakość materiałów do przesyłu wody, aby zapewnić mieszkańcom dostęp do czystej wody pitnej w kranie, lepszej niż ta, którą można kupić w plastikowych butelkach w sklepie.

•    Wróćmy do innowacji w rurach. w jakim kierunku będą postępowały prace nad ich udoskonalaniem? Czy wasze „rury przyszłości” będą np. zbudowane z innego materiału niż żeliwo sferoidalne?

Jeszcze 25 lat temu produkowaliśmy rury z czterech surowców: PCV, azbestocementu, żeliwa i polietylenu. Potem nastąpiły analizy rynku, badania jakości materiałów, analizy wytrzymałościowe rurociągów. Po latach doszedł jeszcze aspekt ochrony środowiska, bardzo ważny dla Grupy Saint-Gobain. Ostatecznie wybraliśmy jeden materiał, z naszej perspektywy najbardziej przyszłościowy, którym jest właśnie żeliwo sferoidalne.

•    Dlaczego właśnie żeliwo sferoidalne?

  Cechuje się ono niezmienną w czasie dużą niezawodnością pracy i najniższą awaryjnością. Rury z żeliwa sferoidalnego posiadają odporną na dyfuzję (przenikanie) ściankę, co wyklucza przenikanie szkodliwych zanieczyszczeń od transportowanego medium (ścieki sanitarne) do środowiska oraz od zanieczyszczonych gruntów (pestycydy) do transportowanej wody pitnej. Rury z żeliwa sferoidalnego są łączone dzięki automatycznym połączeniom kielichowym, również w wersji przenoszącej siły wzdłużne (połączenia nierozłączające się samoczynnie). Sposób połączeń pozwala na szybki montaż, bez użycia dodatkowego sprzętu jak zgrzewarki, spawarki, agregaty itd., a dzięki możliwości odchyleń kątowych w kielichach łatwe jest omijanie przeszkód terenowych. Jedną z głównych zalet rur z żeliwa sferoidalnego jest możliwość ich montażu praktycznie o każdej porze roku i w każdych warunkach pogodowych oraz możliwość zabudowy w sekcjach czy cięcia na krótsze odcinki. Ta modułowość rozwiązuje problemy z układaniem rurociągów w wielkich miastach, gdzie panuje najczęściej ścisła zabudowa i brak miejsca na montaż, lub są ograniczenia placu budowy. Rurociągi z żeliwa sferoidalnego po zakończeniu swojego cyklu życia, który wynosi ponad 100 lat, mogą być całkowicie poddane recyklingowi i to nieskończoną ilość razy, czego nie można powiedzieć o innych materiałach. Przykładowo tworzywo sztuczne może  być ponownie przetworzone i ponownie wykorzystane do produkcji nowych rur jedynie w około 10%.

•    Dlaczego tak mocno stawiają państwo na powłoki antykorozyjne, a szczególnie BioZinalium®?

Bo to absolutna rewolucja! Przez ponad 20 lat trwały badania nad stosunkiem cynku do glinu oraz sposobem aplikacji. Rezultatem jest przyjazna dla środowiska powłoka BioZinalium®, która trzykrotnie wydłuża czas życia produktu w porównaniu z tradycyjnymi powłokami. Bezpośrednio po procesie odlewania na rurę natryskiwany jest jednorodny stop cynku z glinem w stosunku 85 do 15%. Trzy lata temu wzbogaciliśmy ten stop domieszką miedzi, ponieważ zauważyliśmy, że w ok. 5% gruntów występują bakterie żywiące się żelazem, które tworzą kolonie na rurociągu. A miedź je zabija. Z kolei cynk zabezpiecza przed korozją, a glin opóźnia proces pasywacji cynku, czyli wydłuża okres jego aktywnego działania jako ochrony antykorozyjnej.

Były nieudane próby kopiowania naszej autorskiej technologii przez konkurencję, ale jak do tej pory żadnej firmie nie udało się uzyskać jednorodnego stopu cynku z glinem wzbogaconego miedzią.

Wciąż jednak wielu inwestorów w Polsce nie potrafi zrozumieć wagi i zalet dobrej powłoki. Powłoki, która jest bardziej zaawansowana technologicznie niż ta umieszczana na najlepszych samochodach luksusowych.

•    Podsumowując rozmowę: według pana branża musi przestać myśleć stereotypami, musi patrzeć perspektywicznie…

…i otwierać się na nowe technologie, które nie tylko gwarantują wysoką jakość, ale chronią zapasy wody pitnej. Duże straty czystej wody powodują nieszczelne rurociągi wykonane z tanich, nieodpornych na mechaniczne uszkodzenia materiałów o krótkiej żywotności oraz wycieki z rurociągów kanalizacyjnych, które przenikają do wód gruntowych i rzek.

Przypomnę tu słowa prezydenta Krakowa Józefa Dietla sprzed ponad 100 lat: „Nie zrażajcie się Panowie wielkimi kosztami, jakie pociągnie za sobą urządzenie wodociągów, bo koszta przeminą, korzyści zaś będą wieczne!...”. Mówił o korzyściach dla przyszłych pokoleń wtedy, czyli dla nas dziś. Sektor publiczny w Polsce powinien zrozumieć, że najtańsze rozwiązanie nie jest rozwiązaniem problemu, a tylko jego odroczeniem w czasie.

Rozmawiała Aleksandra Puzyno

Rozmowa z Tomaszem Fuskiem, dyrektorem zarządzającym Saint-Gobain PAM opublikowana została również w nr 2/2018 kwartalnika "Kierunek WodKan".

artykuł sponsorowany

fot. BMP
Nie ma jeszcze komentarzy...
CAPTCHA Image


Zaloguj się do profilu / utwórz profil
ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ